Capaciteitsbeheer
Beschikbaarheidsbeheer
Calamiteitenbeheer
Kosten beheer
Dienstenniveaubeheer
Capaciteitsbeheer
Doelstelling proces Capaciteitsbeheer
Het proces capaciteitsbeheer zorgt voor een optimale inzet van IT-middelen
ten behoeve van met de opdrachtgever overeengekomen prestaties.
Computercapaciteit (resources) zoals CPU tijd en schijfruimte worden tijdig
en in voldoende mate beschikbaar gesteld.
Doel
Het zorgen voor een optimale inzet van IT-middelen. Optimaal wil zeggen:
op de juiste plaats, op het juiste moment, in de juiste hoeveelheid en tegen
gerechtvaardigde kosten.
Activiteiten
Capaciteitsplanning: Het
opstellen van een capaciteitsplan. Welke IT-middelen zijn nodig om te kunnen
voldoen aan het dienstenniveau dat met de opdrachtgever is overeengekomen?
Modellering: Onderzoeken van
het capaciteitsplan m.b.v. scenario's.
Prestatiebeheer: Monitoring
en tuning van systemen om DNO's na te kunnen komen.
Middelenbeheer: Over welke
middelen beschikt de IT-dienstenorganisatie om aan de vraag naar IT-diensten
te voldoen? Middelenbeheer biedt inzicht in de IT-infrastructuur en het
gebruik hiervan.
Vraagbeheersing: Beheren van
'business' behoeften. Is er groei te verwachten in de vraag naar IT-middelen
? Vraagbeheersing speelt een sturende rol op korte en lange termijn. Op
korte termijn wordt er voldaan aan de vraag bij een dreigend
capaciteitstekort. Op lange termijn fungeert vraagbeheersing als
beleidsinstrument om de benodigde capaciteit te verminderen en zo een
verlaging van de kosten te realiseren.
Werklastbeheer: Deze
activiteit bepaalt en bewaakt de hoeveelheid werk die een systeem aangeboden
krijgt. Op deze manier kunnen afspraken met de opdrachtgever over prestaties
veilig worden gesteld.
Applicatiedimensionering: Het
maken van een begroting m.b.t. de IT-middelen die voor een applicatie nodig
zijn.
Begrippen
Capaciteitsbeheerdatabase (CapBDB):
Logische gegevensverzameling met technische, bedrijfseconomische, en
organisatorische gegevens. Met deze gegevens kunnen voorspellingen en
planningen worden gemaakt m.b.t. het bereiken van een optimale inzet van IT-middelen.
Prestatiedatabase (PDB):
Specifieke toevoeging aan de CapBDB gevuld met prestatiegegevens over het
gedrag van een systeem.
Capaciteitsplan: Document
waarin de toekomstig benodigde capaciteit wordt gepland en vastgesteld. Dit
is het hoofdresultaat van het proces capaciteitsbeheer.
Werklastcatalogus: Alle
relevante gegevens over de systeembezetting. De gegevens zijn onderverdeeld
naar type: Interactief, batchgewijs of timesharing. De catalogus bevat ook
voorspellingen over werklast. De catalogus is belangrijke invoer bij het
opstellen van een capaciteitsplan.
BSW Model: Model om de
werklast op drie niveaus te beschrijven:
o Business niveau.
o Service niveau.
o Work niveau.
Voordelen Capaciteitsbeheer
Het hoofddoel van capaciteitsbeheer is om de capaciteit van de IT-infrastructuurop
peil te houden, om er voor te zorgen dat er voldoende capaciteit is en
in de toekomst ook. Om een goed beeld te krijgen van de benodigde
capaciteit moet er goed nagegaan worden op welke manier de capaciteit
word en moet worden gebruikt, ook zal in de toekomst moeten worden
gekeken of er wijzigingen komen die meer of misschien wel minder
capaciteit vereisen
Er word ook gekeken naar de aanwezige middelen, die moeten optimaal
worden gebruikt zodat er geen capaciteit verloren gaat aan ongebruikte
middelen, verder kijkt de capaciteitbeheer ook uit naar Uitbreidingen en
Upgrades deze worden van te voren voorspeld zodat men er rekening mee
kan houden en er niet onverwachts voor staat onvoorbereid.
Kritische successfactoren
· Systeemleveranciers hebben een grote invloed.
· Technologische ontwikkelingen hebben een grote
invloed.
· Te hoog gestelde verwachtingen.
· Tekort aan informatie over de benodigde systeem
en systeemcomponenten.
· Motivatie van de IT-afdeling.
Beschikbaarheidsbeheer
Doelstelling beschikbaarheidsbeheer
Het doel van beschikbaarheidsbeheer is om er voor te zorgen dat de aangeboden
IT diensten beschikbaar zijn voor de klant. Het is daarbij van belang dat wordt
uitgegaan van de klant. De klant ervaart dat een dienst niet beschikbaar is als
hij of zij niet op het IT systeem kan werken. Vanuit de systeembeheerkant wordt
vaak geredeneerd over het wel beschikbaar zijn van IT-diensten terwijl de klant
meestal alleen die situaties onthoudt waarbij het systeem niet werkte. Te veel
verstoringen in de beschikbaarheid van de IT diensten, geeft al snel aanleiding
aan klanten om te spreken over een slecht IT-systeem of slecht systeembeheer.
Voordelen Beschikbaarheidsbeheer
Ook beschikbaarheidsbeheer legt de nadruk op actief sturen in plaats
van reactief afwachten. Het besteden van aandacht aan de noodzakelijke afspraken
met interne en externe leveranciers is daarvan een voorbeeld.
Beschikbaarheidsbeheer pleegt men ook door het aanreiken van structurele
methoden voor het berekenen en optimaliseren van de beschikbaarheid van
geleverde diensten.
Capaciteits- en beschikbaarheidsbeheer geven structuur aan het uitrollen van
netwerken en servers, en voorkomen het plotseling dichtslibben daarvan.
Potentiële problemen van capaciteitsgebrek zijn bij servers en netwerken groter
dan bij mainframes. Die slibben meestal langzamer dicht en laten de beheerder zo
nog wat tijd zijn fouten te herstellen.
Aandachtspunten beschikbaarheidsbeheer
Om de beschikbaarheid van een IT-dienst te bepalen word er gekekeb bdaar de
beschikbaarheid van de componenten. Eerst word bepaald wanneer een component
operationeel noet zijn en daarna wordt bepaald hoe groot de beschikbaarheid is.
De beschikbaarheid word uitgedrukt in procenten van de operationele tijd.
Voor de gebruiker kan het een groot verschil maken of 1% niet beschikbaar
zijn ontstaat door storingen van een langere duur of door heel veel kleine
storingen, vandaar dat er ook de tijd tussen een gemiddelde storing word
aangegeven, Mean time between failures.
Nog een aandachtstpunt is de betrouwbaarheid te verhogen dat is heel
belangrijk voor de klant , een voorbeeld daarvan is de diagnose tijd te
verkorten, zodat er sneller word ingezien wat er aan de hand is en hoe er
ingegrepen moet worden en het tijdig backup's maken in verband met de
herstelacties, de installatie van fout-tolerante systemen bijvoorbeeld: valt er
een processor uit dan neemt de andere het over, of een dubbele schijf dat je
altijd nog je gegevens op een andere schijf heb staan. Heel belangrijk is ook
een perfecte uitvoering van het wijzingsbeheer
Calamiteitenbeheer
Doelstellingen proces Calamiteitenbeheer
Het proces calamiteitenbeheersing zorgt voor
afdoende technische, financiële en organisatorische voorzieningen t.b.v. het
waarborgen van de in de DNO overeengekomen continuïteit van de IT-dienstverlening
bij het optreden van calamiteiten. Welke procedures moeten er worden gevolgd om
de continuïteit te waarborgen als IT-diensten dreigen uit te vallen als gevolg
van calamiteiten?
Doel
· Het
overleven van een organisatie na een calamiteit.
Activiteiten
· Risico-analyse:
Het kwantificeren van bedreigingen waaraan IT-middelen bloot staan en het
kwantificeren van de kwetsbaarheid van deze middelen.
· Risicobeheersing: Het identificeren, selecteren en
het nemen van tegenmaatregelen waarmee
de onderkende risico's tot een acceptabel niveau worden teruggebracht.
· Beheren van het calamiteitenplan.
· Testen van het calamiteitenplan: Het zekerstellen
dat de continuïteit van de IT-dienstverlening wordt beheerst, door de werking
van de tegenmaatregelen in de praktijk aan te tonen.
· Rapportage en communicatie.
Begrippen
· Calamiteit: Ongeplande situatie waarbij verwacht
wordt dat de duur van het niet beschikbaar zijn van één of meer IT-diensten
afgesproken drempelwaarden zal overschrijden.
· Calamiteitenplan: Document dat de tegenmaatregelen
beschrijft waarmee de onderkende risico's uit de risico-analyse, tot een
acceptabel niveau worden teruggebracht.
· Bedreiging: Ieder denkbaar verschijnsel of voorval
dat mogelijk een negatieve invloed heeft op de beschikbaarheid van IT-diensten.
· Kwetsbaarheid: De vatbaarheid voor een potentiële
bedreiging.
· Uitwijken: Het inzetten van vervangende IT-middelen
met als doel het voortzetten van de beschikbaarheid van IT-diensten.
Voordelen Calamiteitbeheer
Als eerst word er word er minimalisatie toegepast, bedrijven die in een
industrie gebied liggen lopen meer kans (door bijv brand in een naastgelegen
chemisch fabriek) om ontruimd te worden dan een bedrijf in de betuwe. Eventuele
uitval van een IT-voorziening kan ook een enorme calamiteit geven, dat ligt aan
de afhankelijkheid van het bedrijf. Door deze 2 punten te combineren kan bij
bedrijven worden bepaald hoegroot het risico is dat er een calamiteit voordoet.
Hierdoor onstaat er veel meer duidelijkheid wat voor calamiteiten zich kunnen
voordoen en kan er daardoor veel sneller worden ingegrepen en hersteld worden
zodat er minder tijdverlies is, hierop kan ook een eventuele verzekering worden
gebaseerd en de hoogte van de premie worden voorspeld.
Kritische succesfactoren Calamiteitenbeheer
· Rechtvaardiging van de kosten.
· Motivatie van het management.
· Complexiteit uitwijkplan.
· Beschikbaarheid van test- en uitwijkmogelijkheden.
· Betrokkenheid en motivatie van het personeel.
Kosten beheer
Doelstelling proces kostenbeheer.
Doel van het proces kostenbeheer is tweeledig. Ten eerste dient het om zich
te krijgen op de kosten die worden gemaakt met betrekking tot het beheer van de
IT-infrastructuur. Ten tweede kan het proces zorgen voor een manier voor
doorbelasten van de kosten aan de klanten. Bij de kosten die worden gemaakt voor
het beheer van de IT-infrastructuur kan een onderverdeling worden gemaakt naar
vaste kosten en variabele kosten. Binnen bedrijven waar de beheersafdeling werkt
voor de interne klant, komt het doorberekenen van de kosten van beheer niet veel
voor. Als er wordt doorberekend dan is het vaak naar de grootte van de
afdelingen waarover de kosten worden verdeeld.
Bij bedrijven die beheer uitvoeren voor de externe klant, geld dat naast een
verdeling in vaste en variabele kosten er ook een verdeling kan worden gemaakt
in directe en indirecte kosten. De directe kosten zijn de kosten die op de
factuur staan, de indirecte kosten zijn de kosten die het bedrijf maakt, maar
die als zodanig niet op de rekening verschijnen.
Voordelen Kostenbeheer
Kostenbeheer richt zich op het sturen van de uitgaven van de IT-organisatie,
en niet alleen op doorbelasting. Bij dat laatste is het overigens van belang om
voor de gebruiker hanteerbare entiteiten te gebruiken in plaats van vage en niet
goed stuurbare begrippen zoals cpu-ticks, cilinders en dergelijke.
Kostenbeheer is door de versnipperdheid van de infrastructuur in decentrale
omgevingen nog belangrijker dan in centrale omgevingen.
De verborgen kosten - waarover de discussie enige jaren geleden werd
aangeslingerd door de Gartner Group - zijn in een gedistribueerde omgeving veel
meer verborgen en veel minder in de hand te houden. Omdat de klanten in
gedeconcentreerde omgevingen vaak zelf minder verstand hebben van IT-jargon is
het belangrijker (en lastiger) om dóór te belasten en te communiceren in voor
de klant begrijpelijke begrippen (bijvoorbeeld bij naam genoemde transacties in
plaats van
CPU-ticks).
Kritische succesfactoren kostenbeheer.
Helaas is het zo dat lang niet alle software beschikbaar is bij het proces
Kostenbeheer hierdoor kan er niet op een goede en duidelijke manier aan de klant
verteld worden welke doorberekende kosten er nu openstaan, maar ook de gebrek
aan expertise is er niet dus velen zullen lichtelijk falen in dit proces.
Dienstenniveaubeheer
Doelstellingen proces Dienstenniveau beheer
Het proces Dienstenniveau beheer zorgt voor
het overeenkomen en bewaken van het optimaal niveau van IT-dienstverlening door
een goed samenverwerkingsverband tussen aanbieder en afnemer. Het proces
beschrijft de stappen die ondernomen moeten worden om een Dienstenniveau tussen
klant en IT-leverancier(s) tot stand te kunnen brengen.
Doel
· Het
overeenkomen van een optimaal niveau van IT-dienstverlening.
· Het
bewaken van het optimale niveau van IT-dienstverlening.
Activiteiten
· Identificeren
behoeften van de opdrachtgever: Opstellen dienstenniveauspecificatie.
· Verifiëren
van de haalbaarheid van de eisen en wensen van de opdrachtgever: Uitvoeren van
een haalbaarheidsonderzoek.
· Voorstellen,
onderhandelen, overeenkomen en vastleggen van het dienstenniveau: Iteratief
subproces met als uitvoer een dienstenniveauvoorstel. Na overeenstemming met het
voorstel wordt de Dienstenniveau opgesteld.
· Bepalen,
opstellen en vastleggen van normen voor IT-dienstverlening.
· Bewaken
van normen voor IT-dienstverlening.
· Rapporteren
over de geleverde diensten: Per opdrachtgever en per Dienstenniveau
dienstenrapportage over de geleverde diensten.
Begrippen
· Dienstencatalogus:
Catalogus met gedetaileerde beschrijvingen van de operationele diensten en
diensten die een IT organisatie kan leveren.
· Dienstenniveauspecificatie:
Geuite eisen en wensen van de opdrachtgever. Uitkomst van activiteit 'Identificeren
behoeften opdrachtgever' en dient als invoer voor de activiteit 'Verifiëren
haalbaarheid eisen en wensen van opdrachtgever'.
· Haalbaarheidsonderzoek:
Een onderzoek waarbij alle informatie vergaard wordt om te komen tot een gedegen
voorstel over het niveau van dienstverlening aan de afnemers.
· Dienstenniveauvoorstel:
Voorstel dat met alle mogelijke alternatieven wordt voorgelegd aan de
opdrachtgever. Dit is een document dat zich langzaam ontwikkeld tot een
Dienstenniveau. Op deze iteratieve manier wordt een betere afstemming tussen
vraag en aanbod bereikt.
· Dienstenniveaurapportage:
Wordt intern door de IT-organisatie gebruikt bij het bewaken van de normen. In
dit rapport staan de prestatiegegevens. Deze gegevens zijn ontstaan door de
gemeten waarden te vergelijken met de operationele normen en de overeengekomen
dienstennormen.
· Dienstenniveau.
Ook wel bekend als SLA (Service Level Agreement), specificeert de betreffende
diensten, het overeengekomen dienstenniveau, de omstandigheden waaronder de
diensten geleverd worden en de partijen die hierbij betrokken zijn.
Kritische successfactoren
· Het is
moelijk de niveau's van dienstverlening vast te stellen.
· Gebrek
aan onderhandelingsvaardigheden.
· Te hoge
of te lage verwachtingen.
· Klanten
weten vaak niet precies wat ze willen.
Voordelen dienstenniveaubeheer
Door het vele gebruik van goed opgestelde SLA's worden er duidelijke
afspraken gemaakt bij zowel de klant als de IT-adeling. De SLA's vormen
namenlijk de uiteindelijke basis waarmee alle andere processen van servixe
delivery worden aangestuurd. Het zorgt voor een cosnistente en meetbare
standaard in IT-dienstverlening. Doordat er zulke duidelijke afspraken worden
gemaakt is de relatie tussen klant en IT-afdeling ook een stuk beter, en kan er
veel meer op productiviteit gericht worden omdat je weet wat de klant wilt.
|